Render trong React là gì? Bài giải thích chi tiết cho người mới

Khi bắt đầu hành trình với React, bạn sẽ liên tục nghe thấy thuật ngữ "render". Vậy chính xác thì "render trong React là gì"? Hiểu một cách đơn giản, render là quá trình React "vẽ" giao diện người dùng (UI) của bạn lên màn hình. Hãy tưởng tượng React như một họa sĩ tài ba, và "render" chính là hành động người họa sĩ đó phác họa, tô màu và tạo ra bức tranh hoàn chỉnh mà người dùng cuối nhìn thấy.

Quá trình này không chỉ xảy ra một lần. Mỗi khi có một sự thay đổi trong dữ liệu (state hoặc props) của component, React sẽ kích hoạt một quá trình "render lại" (re-render) để cập nhật giao diện, đảm bảo rằng những gì người dùng thấy luôn là phiên bản mới nhất và chính xác nhất.

🧐 Khi nào React thực hiện "Render"?

Một component trong React sẽ được render trong hai trường hợp chính:

1. Render lần đầu (Initial Render): Đây là lần đầu tiên component của bạn được gọi và hiển thị trên màn hình. Khi ứng dụng khởi động, React sẽ render component gốc (root component) và tất cả các component con của nó để tạo ra cấu trúc giao diện ban đầu.

2. Render lại (Re-renders): Sau lần render đầu tiên, React sẽ tiếp tục theo dõi các component. Một component sẽ được render lại khi:

   • State thay đổi: Khi bạn cập nhật state của một component bằng useState hoặc useReducer, React sẽ tự động lên lịch render lại cho component đó.
   • Props thay đổi: Khi một component cha truyền xuống các props mới cho component con, component con đó cũng sẽ được render lại.
   • Component cha render lại: Mặc định, khi một component cha render lại, tất cả các component con bên trong nó cũng sẽ render lại, bất kể props của chúng có thay đổi hay không.

⚙️ Cơ chế Render của React: Bí mật đằng sau hiệu năng vượt trội

Điều làm nên sự kỳ diệu của React chính là cách nó thực hiện render một cách thông minh và hiệu quả. Thay vì thao tác trực tiếp và liên tục trên DOM thật của trình duyệt (một quá trình rất tốn kém), React sử dụng hai khái niệm cốt lõi: Virtual DOM và Reconciliation.

Virtual DOM (DOM ảo)

Hãy coi Virtual DOM như một bản thiết kế hay một bản sao nhẹ của DOM thật. Nó là một đối tượng JavaScript chứa tất cả thông tin về cấu trúc, thuộc tính và nội dung của giao diện người dùng.

Khi bạn yêu cầu React render một component (ví dụ, khi state thay đổi), React không vội vàng thay đổi ngay lập tức trên màn hình. Thay vào đó, nó thực hiện các bước sau:

1. Tạo ra một cây Virtual DOM mới mô tả giao diện sau khi đã cập nhật.
2. So sánh cây Virtual DOM mới này với cây Virtual DOM của phiên bản trước đó (được lưu trong bộ nhớ).
3. Quá trình so sánh này sẽ tìm ra những điểm khác biệt tối thiểu giữa hai phiên bản.

Reconciliation (Đối chiếu và hòa giải)

Quá trình so sánh và tìm ra sự khác biệt giữa hai cây Virtual DOM được gọi là Reconciliation. Sau khi biết chính xác những gì đã thay đổi (ví dụ: chỉ một đoạn văn bản được cập nhật, hoặc một thuộc tính CSS được thêm vào), React sẽ nhóm tất cả những thay đổi này lại và cập nhật DOM thật chỉ một lần duy nhất.

Cách tiếp cận này mang lại lợi ích khổng lồ về mặt hiệu năng. Việc thao tác trên các đối tượng JavaScript (Virtual DOM) nhanh hơn rất nhiều so với việc thao tác trực tiếp trên DOM của trình duyệt. Nhờ vậy, ứng dụng React của bạn luôn cho cảm giác mượt mà và phản hồi nhanh chóng.

⚡ Làm thế nào để tối ưu hóa quá trình Render?

Mặc dù React đã rất nhanh, trong các ứng dụng phức tạp, việc render lại không cần thiết có thể làm giảm hiệu suất. May mắn là React cung cấp cho chúng ta nhiều công cụ để kiểm soát và tối ưu hóa quá trình này:

• React.memo: Đây là một Higher-Order Component (HOC) dùng để "ghi nhớ" kết quả render của một functional component. Nếu component được bọc trong React.memo và props của nó không thay đổi, React sẽ bỏ qua việc render lại và sử dụng lại kết quả render gần nhất.
• useCallback: Hook này giúp ghi nhớ một hàm. Điều này cực kỳ hữu ích khi bạn truyền các hàm callback xuống component con. Bằng cách sử dụng useCallback, bạn đảm bảo rằng hàm không bị tạo lại sau mỗi lần render của component cha, từ đó tránh việc render lại không cần thiết ở component con (khi được kết hợp với React.memo).
• useMemo: Tương tự như useCallback, nhưng useMemo dùng để ghi nhớ giá trị của một phép tính phức tạp. React sẽ chỉ tính toán lại giá trị này khi một trong các phụ thuộc (dependencies) của nó thay đổi.

Việc áp dụng khéo léo những kỹ thuật này sẽ giúp ứng dụng của bạn đạt được hiệu suất tối đa, đảm bảo trải nghiệm người dùng luôn ở mức tốt nhất.

Tóm lại, render là quá trình cốt lõi biến những dòng code React của bạn thành giao diện người dùng tương tác. Bằng cách sử dụng Virtual DOM và thuật toán Reconciliation thông minh, React đảm bảo quá trình này diễn ra một cách hiệu quả. Hiểu rõ "render là gì", "khi nào nó xảy ra" và "cách tối ưu hóa nó" là chìa khóa vàng giúp bạn làm chủ React và xây dựng nên những ứng dụng web hiện đại, mạnh mẽ và hiệu suất cao.